با ۱۱ قنات ایرانی که ثبت جهانی شدند، آشنا شوید/طولانی‌ترین، قدیمی‌ترین، عجیب‌ترین و. کاریزهای ایران

بین خبرهای جنجالی که این روزها از استانبول مخابره می‌شود، این یکی شاید کمتر به گوش همه رسید: 11 قنات ایرانی جهانی شدند.» بعد از دو سال تلاش برای ثبت قنات ایرانی در حافظه میراث جهانی، دست آخر چهلمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو به نفع ایران تمام شد. قنات، کاریز یا کهریز شاهکار معماری ایرانی است برای کشف آب در سرزمین خشک و نیمه‌خشک ما؛ روشی که اوایل هزاره اول پیش از میلاد در مناطق خشک کوهستانی کشور ابداع شد تا کشاورزان بتوانند زمین‌های تشنه‌شان را در روزگار خشکسالی سیراب کنند. این میراث معماری سرانجام به نقاط مختلف دنیا راه یافت و ناجی تشنگان شد. 
اگرچه بسیاری از قنات‌های کشور در این سال‌ها خشکیده و زیر سایه سنگین ساختمان‌های بلند کور شده اما هنوز بیش از 40 هزار رشته قنات در ایران فعال است و از این تعداد 11 رشته قنات در کرمان، بم، یزد، اصفهان، اراک، فردوس و گناباد توانست در خاطره جهان ماندگار شود. حالا فهرست آثار جهانی ایران 20اثر را در خود جای داده است. البته این تنها دستاورد نشست اخیر یونسکو نیست. مسئولان و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی چند روزی است برای شرکت در نشست یونسکو به ترکیه رفته‌اند و کودتای شبانه در ترکیه موجب شد جلسه‌ای که قرار بود روز گذشته برای ثبت جهانی کویر لوت برگزار شود، به وقت دیگری موکول شد. اتفاق تازه‌ای باعث می‌شود، این آثار تاریخی به 36 زبان زنده دنیا معرفی شوند و از این پس مقصدی برای جهانگردان و گردشگران از سراسر دنیا خواهند بود. ازسوی‌دیگر قنات‌های در خطر هم بعد از این بیش‌ازپیش حفاظت خواهند شد و مردم هم به ارزش آنها پی خواهند برد و دولت‌ها، سازمان‌های غیردولتی و بنیاد‌ها و همه دلسوزان و علاقه‌مندان میراث باستانی به سرنوشت این 11 قنات دچار خواهند شد و در صورت خطر، همگی کمک خواهند کرد. بسیاری شاید کاریزهای سرزمینمان را به درستی نشناسند و از دلیل ثبت آنها باخبر نباشند. در گزارش پیش‌رو 11 قنات ثبت‌شده در فهرست جهانی که با عنوان قدیمی‌ترین، عمیق‌ترین و پرآب‌ترین یا عجیب‌ترین وصف می‌شوند را بهتر خواهیم شناخت: