جشن‌نامه سید محمد دبیرسیاقی- مجلهٔ بخارا، شمارهٔ ۱۱۷

سیدمحمّد دبیرسیاقی (زادهٔ ۴ اسفند ۱۲۹۸ خورشیدی^[۲] در قزوین، درگذشتهٔ سحرگاه ۱۶ مهر ۱۳۹۷ در قزوین)^[۳] پژوهشگر، نویسنده، شاعر، مدرس ادبیات فارسی و مصحح متون کهن پارسی است. وی در مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی مشغول بکار بوده و مصحح بسیاری از متن‌های کهن فارسی است.^[۴][۵][۶] دبیرسیاقی تاکنون نزدیک به ۸۰ متن ادبی و تاریخی را تصحیح و منتشر کرده‌است،^[۷][۸][۹] که از میان آن‌ها می‌توان شاهنامه فردوسی، دیوان منوچهری، نزهةالقلوب، فرهنگ سُروری و سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه و تصحیح لغت فرس اسدی طوسی را نام برد.^[۱۰] او میان سال‌های ۱۳۲۶ تا ۱۳۳۴ در گردآوری لغت‌نامه با علی‌اکبر دهخدا همکاری داشت. از آن پس همکاری او با مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی تا ۱۳۵۹ - که کار این اثر به پایان رسید- پی گرفته شد.^[۱۱] کار بزرگی که دبیرسیاقی در دست داشت، نوشته لغت‌نامه فارسی است که تاکنون برخی از مجلدهای آن چاپ شده‌است.

سرگذشت[ویرایش متنی]

محمد دبیرسیاقی در محله گلبن قزوین به دنیا آمد. پدرش سیدباقر فرزند سیدسیاق از خوش‌نویسان مشهور زمان خود و مادرش، دختر میرزا آقاخان مستوفی فرزند میرزا ابوالقاسم ملاباشی از مجتهدان عصر ناصری بود.^[۱۲]

محمد دبیرسیاقی پس از دوره ابتدایی، دوره اول متوسطه را در دبیرستان شاهپور (امید) قزوین به اتمام رسانید.^[۱۳] وی پس از گرفتن دیپلم در سال ۱۳۱۸ وارد دانشگاه تهران شد. ایشان در سال ۱۳۲۴ دکتری ادبیات فارسی خود را از دانشگاه تهران دریافت کرد و در سال ۱۳۲۵ به عضویت انجمن بین‌المللی ایران‌شناسی درآمد و سالها به تدریس در دانشگاه تهران و مدتی نیز به تدریس در دانشگاه‌های چین و مصر پرداخت.^[۱۴] دبیرسیاقی تا زمان بازنشستگی در سال ۱۳۵۳، در استخدام وزارت دارایی بود.

علامه دهخدا در نواری صوتی از وی به‌عنوان جوانی کوشا در تنظیم لغت‌نامه یاد کرده‌است.^[۱۵] دبیرسیاقی از ۱۳۵۷ تا زمان فوت عضو هیئت علمی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی بود.

محمد دبیرسیاقی همچنین تا پایان عمر در زادگاه خود، قزوین، به پژوهش و آموزش زبان پارسی ادامه داد^[۱۶] و در دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین به آموزش زبان فارسی به دانشجویان اشتغال داشت.

وی در ۱۶ مهرماه ۱۳۹۷ درگذشت و پیکرش در بهشت فاطمی قزوین به خاک سپرده شد.